Intervisie
Binnen een goed gezamenlijk contact zijn mensen tot veel in staat. Er is werkelijke aandacht voor elkaar en er worden verrassende ideeën geopperd.
Wilt u samen met collega’s stilstaan bij de wijze waarop u als persoon functioneert in uw werk? Heeft u behoefte aan een rustige plek waar u in vertrouwen met collega’s of beroepsgenoten vraagstukken kan bespreken waar u anders alleen mee blijft worstelen? Of wilt u als organisatie dat werknemers beter leren reflecteren op hun werk, zichzelf vragen leren stellen en elkaar bij problemen leren vinden?
Het woord intervisie valt steeds vaker als gedacht wordt aan deze manier om zich in het werk te professionaliseren.
Maar wat is Intervisie?
Intervisie is een methodiek om op een zelfsturende, maar gestructureerde manier met een groep collega’s en vakgenoten te leren van elkaar rondom vraagstukken uit het dagelijks werk. De methodische aanpak, gericht op het eerst uitdiepen van de vraag voordat er advies wordt gegeven, versterkt tegelijkertijd de communicatieve en strategische vaardigheden van de deelnemers en maakt gebruik van de diversiteit in de groep.
Door goede voorwaarden en uitgangspunten ontstaat een gevoel van vertrouwen en veiligheid, waarin deelnemers samen optimaal reflecteren op het ingebrachte vraagstuk, kwetsbaarheden bespreken en nieuwe acties uitdenken. Intervisie kan daarom ook als een specifieke vorm van deskundigheidsbevordering worden gezien.
Intervisie betekent voor de deelnemers ook een moment van rust en reflectie in een arbeidsomgeving die tegenwoordig aan voortdurende verandering onderhevig is en veel van ieders aanpassingsvermogen vraagt.
Intervisie is waardevol, omdat het tegen relatief lage kosten toewerkt naar een cultuur van vertrouwen en een element is van een lerende organisatie. Deelnemers leren namelijk de uitgangspunten te onderzoeken van hun professionele gedrag en te bepalen of die uitgangspunten nog werkzaam zijn of aangepast moeten worden.
Om het beoogde rendement uit intervisie te halen is het wel nodig dat de intervisie op een gestructureerde en zorgvuldige manier verloopt. Effectieve intervisietrajecten vragen dan ook om een gedisciplineerde aanpak, kennis van het groepsproces en om een houding waarbij oordeel en advies worden uitgesteld. Anders bestaat het risico dat er weinig structuur zit in de bijeenkomsten, de diepgang ontbreekt en de nadruk ongewild op “veilig en gezellig” komt te liggen. Ook kunnen andere organisatiedoelen met intervisie worden verward, waardoor intervisie geen juiste plek voor werkelijke reflectie meer is. Goede intervisie vraagt dan ook om het toepassen van bepaalde inzichten en vaardigheden. Dit is te leren.
Gelukkig is hij die de oorzaken van de dingen heeft leren kennen - Vergilius
Onderstaande voorbeelden komen voort uit de weerbarstige intervisiepraktijk. Waarschijnlijk worden de uitgangspunten niet goed gehanteerd. Herkenbaar? Begeleide intervisie kan dan uitkomst bieden.
- Onze intervisiegroep lijkt meer op een gezellig samenzijn, dan dat we werkproblemen uitdiepen.
- In onze intervisiegroep zit geen enkele structuur. We weten vaak niet waar we heen gaan tijdens een bijeenkomst.
- Mijn manager zit ook in mijn intervisiegroep. Dat weerhoudt me vaak wel om iets te zeggen.
- In mijn intervisiegroep is de opkomst sterk wisselend. Dat vermindert de motivatie wel.
- Als ik een casus inbreng in mijn intervisiegroep, word ik overstelpt met adviezen. Ik voel me beoordeeld.
- Ik zou wel eens een andere intervisiemethode willen proberen.
- Als ik een intervisiesessie leid, vind ik dat erg moeilijk.
- De deelnemers voelen zich in de intervisiegroep niet veilig. Hoe komt dat?
- Ik weet niet hoe ik het reflecteren en de rust om de casus uit te diepen, kan bevorderen.
Mijn Specialisaties
U maakt met collega’s in uw organisatie een start met intervisie. Er worden verschillende intervisiegroepen gevormd met tussen de 5 en 8 deelnemers. De deelnemers maken al doende kennis met verschillende intervisiemethoden en trainen ook de benodigde vaardigheden om intervisie goed uit te kunnen voeren. U kunt denken aan vaardigheden als vragen stellen, reflecteren, problemen analyseren, uitstel van oordeel en advies, verdiepen in het perspectief van de inbrenger en feedback geven.
Face to face en online
Na een aantal face to face sessies, kan de begeleide intervisie ook online plaatsvinden en afgewisseld worden met face to face bijeenkomsten. Zo kan er ook gewerkt worden met werknemers of collega’s die zich op fysieke afstand bevinden. Het intervisieproces kan voor henzelf en voor de andere groepsgenoten daardoor doorgaan en zich zelfs verdiepen.
Begeleid en onbegeleid
De mogelijkheid bestaat ook om de groep te leren zelfstandig (dus zonder aanwezigheid van de trainer) een intervisiebijeenkomst te houden. Om het te leren, kunnen begeleide en onbegeleide bijeenkomsten afgewisseld worden. Het einddoel is dan dat u met de andere deelnemers zelfstandig met intervisie aan de slag gaat. Na zes bijeenkomsten kan de intervisiegroep op eigen kracht verder.
In de meeste gevallen blijkt het echter nodig dat de groep op geregelde basis intervisiebijeenkomsten heeft met de facilitator om de kwaliteit hoog te houden. Dit geldt zeker voor online intervisie, waarbij vrijwel altijd een externe facilitator nodig blijkt.
Als u als organisatie intervisie in wilt zetten, kan ik met u bespreken aan welke voorwaarden binnen uw organisatie moet worden voldaan om intervisie een succesvol instrument te laten zijn. Vervolgens kan in kaart worden gebracht wat de beste aanpak is in uw specifieke situatie.
Uw organisatie kan ook de keuze maken om een aantal medewerkers op te leiden als intervisiebegeleider. Deze moeten wel aan specifieke kwaliteitseisen voldoen. Zo moeten de medewerkers ervaring hebben als begeleider van reflectief leren. Dan kan een training voor hen worden ingezet.
Intervisie Train de Trainer
In de tweedaagse training maakt een vooraf geselecteerde groep binnen uw organisatie kennis met een gestructureerde manier van intervisie. Het doel is hen de principes van intervisie en de vereiste randvoorwaarden bij het opzetten van een intervisiegroep te leren. Dit gebeurt aan de hand van theorie en het deelnemen aan een aantal intervisierondes waarbij verschillende methodieken ingezet worden. De deelnemers leren wat belangrijk is bij het leiden van intervisiesessies. Ze oefenen met het kijken naar de groepsdynamische processen tijdens intervisiesessies. Zij oefenen ook als begeleider.
De ervaring met begeleide intervisie en intervisiemethoden doen deelnemers op aan de hand van eigen casuïstiek en die van de andere deelnemers. Na de eerste dag volgt een periode van oefenen met begeleide intervisie waarna een terugkomdag volgt. Daarin worden knelpunten uit de intervisiepraktijk besproken, met ook de deelnemers in een begeleidende rol.
Begeleiding en advies
Na deze training kunnen de intervisiebegeleiders verder begeleid worden om de kwaliteit van de intervisie in uw organisatie te blijven waarborgen. Zo kan u bijvoorbeeld kiezen voor geregeld door mij begeleide intervisiebijeenkomsten. Daarbij kunnen nieuwe methodieken gebruikt worden of kunnen dilemma’s uit de intervisiepraktijk onderwerp van gesprek zijn.
Meer vrije consultatiebijeenkomsten voor de intervisiebegeleiders zijn ook een mogelijkheid.
Columns over intervisie
